Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Szymańskim

(1930 - 2019)

Prof. dr hab. Edward Szymański - polski historyk, religioznawca i antropolog, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalista z zakresu historii, religii i kultury świata muzuł­mańskiego. Profesor Edward Szymański odbywał staże i prowadził badania naukowe w następujących krajach: Egipt (1957-1958), Liban (1958), Maroko (1959), Irak (1961), Francja (1962), Tunezja (1967) oraz Szwecja (1989-1990).

Wykładał na Uniwersytecie Łódzkim, w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz początkowo w Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, a później od 1997 roku w Uniwersytecie w Białymstoku.

Od 1 października 1987 roku prof. zw. dr hab. Edward Szymański został zatrudniony w ówczesnej Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, w Międzywydziałowym Instytucie Nauk Społecznych  na stanowisku profesora zwyczajnego. Początkowo został powołany na stanowisko Kierownika Zakładu Antropologii Kulturowej, a od 1997 roku na stanowisko Kierownika Katedry Antropologii Kulturowej w Instytucie Socjologii.

Z dniem 1 października 2007 roku, po 20 latach pracy w  Filii UW oraz Uniwersytecie w Białymstoku, kończył pracę w Instytucie Socjologii, przeszedł na zasłużoną emeryturę.

Pracując od 1991 roku w Instytucie Filozofii i Socjologii poprzez swoją pracę naukową oraz kształcenie młodej kadry wniósł ważny wkład w powołanie Instytutu Socjologii w 1997 roku oraz kierunku socjologia na Wydziale Historyczno-Socjologicznym powołanym z dniem 1 października 1998 roku.

Na kierunku socjologia wykładał takie przedmioty, jak: wprowadzenie do antropologii kulturowej, historia myśli społecznej, główne nurty antropologii współczesnej oraz seminarium magisterskie, na którym wypromował wielu magistrów socjologii.

Jako profesor zwyczajny wspierał starania Instytutu Socjologii o uzyskanie uprawnień do nadawania stopnia doktora nauk społecznych w dyscyplinie socjologia.

Podstawowym tematem badawczym Zakładu Antropologii Kulturowej była kultura Islamu. Przedmiotem badań była w szczególności religijność arabska, wielkie postacie kultury Islamu. Obok kultury Islamu w zakładzie prowadzone były badania nad teorią społeczną Alfreda Schutza. Podstawowym tematem badawczym Katedry Antropologii Kultury od 1997 roku były nadal przemiany kulturowe w krajach Islamu (Kultura Islamu). Od 2002 roku podstawowym tematem badawczym Katedry (realizowanym wspólnie z ówczesnym doktorem Mariuszem Zemło, mgr Wojciechem Wądołowskim oraz mgr Markiem Olesińskim) były „Małe miasta północno-wschodniej Polski w perspektywie antropologii i socjologii”.

Dorobek naukowy Profesora obejmuje wiele publikacji wydawanych głównie przed podjęciem zatrudnienia w Instytucie Socjologii. Oto kilka jego publikacji.

1. Edward Szymański, Ibn Khaldun i jego nauka o kulturze, w: Z Mekki do Poznania, Katedra Orientalistyki i Bałtologii UAM, Poznań 1998.
2. Edward Szymański, Kultura, edukacja i wychowanie w perspektywie zmieniającej się przyszłości, w: Wychowanie dla przyszłości, Gdynia, 1998.
3. Edward Szymański, African Rediscovery: Integration and Disintegration, w: Wymiary tożsamości kulturowej, etnicznej i religijnej w perspektywie antropologicznej. Instytut Antropologii Kulturowej, UAM, Poznań, 1998 i inne.

Spośród publikacji wydanych w okresie Jego zatrudnienia w Instytucie Socjologii na szczególne podkreślenie zasługuje wydana w 1998 roku w Katedrze Orientalistyki i Bałtologii UAM w Poznaniu monografia o Ibn Khaldunie.

Pragniemy Panu Profesorowi jak najserdeczniej podziękować za przyjęcie zaproszenia do pracy w Instytucie Socjologii na Uniwersytecie w Białymstoku, za pełne oddanie swoich sił twórczych także przy kreowaniu akademickiej socjologii w północno-wschodniej Polsce.

            W naszej pamięci pozostanie Pan Profesor jako wybitny antropolog i socjolog, niedościgniony profesjonalista z zakresu religii i kultury Islamu, jako wzorowy nauczyciel akademicki, bardzo ceniony przez pracowników i studentów profesor  Uniwersytetu w Bia­łyms­to­ku, ale także jako człowiek prawy, niezależny w poglądach, niezmier­nie życzliwy,  dobry i ciepły w kontaktach zawodowych i koleżeńskich, wyrozumiały względem pracowników i studentów, jako nie­za­pomniany przyjaciel.

            Żegnamy Cię, Panie Profe­so­rze.